Το Μπλόκο των Προσφυγικών της Πάτρας

Στις 27/10/1943 τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, με τους προδότες Έλληνες συνεργάτες τους, προχώρησαν σε Μπλόκο στην περιοχή των Προσφυγικών. Δεκάδες καμιόνια Γερμανών είχαν  περικυκλώσει την συνοικία.
Οι γερμανοτσολιάδες (τα ινδάλματα των Χρυσαυγιτών) πιάνουν δουλειά. Οι κουκουλοφόροι σαν τα φίδια σέρνονται
μέσα στο πλήθος και διαλέγουν. Ο ρόλος τους είναι συγκεκριμένος. Ως γνήσιοι προδότες υποδεικνύουν ποιους να συλλάβουν για να εκτελεσθούν και υποδεικνύουν νέα παιδιά.
Με βάση τις υποδείξεις τους, οδηγήθηκαν στις φυλακές του Λυμπερόπουλου πάνω από διακόσιοι αγωνιστές, στην πλειοψηφία τους νέοι, δραστήρια μέλη της ΕΠΟΝ. Αρκετοί από τους συλληφθέντες κατόρθωσαν να δραπετεύσουν αργότερα με τη βοήθεια των οργανώσεων του ΕΑΜ. Στις 4/12/1943 εκτέλεσαν στο κτήμα Μουρτζούχου που συνορεύει με το ΚΕΤΧ, 84 αγωνιστές, μεταξύ των οποίων 63 από το Μπλόκο των Προσφυγικών Τα μυδράλια των Γερμανών στημένα στην ταράτσα του 17ου, θέρισαν κυριολεκτικά το κορμάκι της οκτάχρονης παιδούλας Παναγιώτας Μαρινέλη. Είχε βγει, με την κανάτα στο χέρι, να πιάσει νερό από τη βρύση που υπήρχε τότε στη διασταύρωση της Πόντου με την Περγάμου, κι είχε παραβιάσει για λίγα λεπτά την απαγόρευση της κυκλοφορίας», αναφέρει ο Λευτέρης Μαρινέλλης στο βιβλίο του Στα Προσφυγικά της Πάτρας τη δεκαετία του ’40, και προσθέτει: «Στις 4-12-43, ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας, εκτελούνται, στο κτήμα του Μουρτζούχου, κάτω ακριβώς απ’ την έπαυλη Λυμπερόπουλου, 63 από αυτούς που είχαν συλληφθεί στο με­γάλο μπλόκο των προσφυγικών.
Την παραμονή της εκτέλεσης βάζουν αρκετούς φυλακισμένους ν’ ανοίξουν το μεγάλο λάκκο που θα σκεπάσει τα νεανικά κορμιά. Την επαύριο στήνουν στον τοίχο της μάντρας, που χωρίζει τα δυο οικόπεδα και εκτελούν, κατά δεκάδες, τους πατριώτες. Την πρώτη δεκάδα των σκοτωμένων τη θάβει η δεύτερη των ζωντανών, τη δεύτερη η τρίτη, την τρίτη η τέταρτη και τους τελευταίους τους χώνουν στον τάφο οι εκτελεστές τους. Μερικά χρόνια αργότερα όταν το στρατόπεδο επεκτάθηκε σ' ένα τμήμα του κτήματος του Μαρτζούχου, τα σκαπτικά μηχανήματα φέρνουν στην επιφά­νεια τα κόκαλα των πατριωτών αυτών που στο μεγαλύτερο μέ­ρος τους ήταν νέοι άνθρωποι, αμούστακα παιδιά και έφηβοι».

Από τη στήλη των πεσόντων της πλατείας Ελευθερίας αντιγράφουμε τα ονόματα όσων έχουν γραφτεί εκεί. Ανάμεσά τους βρίσκονται πολλά προσφυγόπουλα:

Αντώνιος Μυτιληναίος ετών 19,
Κωνσταντίνος Θεοδωράκης ετών 20,
Νίκος Θεοδωράκης ετών 19,
Ιορδάνης Κοντινάκης ετών 19,
Τάκης Σουτζόγλου ετών 18,
Μήτσος Σταματόπουλος ετών 18,
Στρατής Γεωργαλάς ετών 19,
Μιχάλης Αρμένης ετών 19,
Μήτσος Αναστασιάδης ετών 19,
Ανδρέας Γειτονόπουλος ετών 19,
Περικλής Κουτούς ετών 20,
Κώστας Μαντάς ετών 20,
Φώτης Κυρίτσης ετών 20,
Σπήλιος Ζαφειρόπουλος ετών 20,
Γιώργος Καραβανίδης ετών 21,
Ανδρέας Μαυρούλιας ετών 29,
Γιάννης Κατσιμπίρης ετών 15,
Παναγιώτης Μάντικας ετών 18,
Μαυροειδής Ξενάκης ετών 37,
Κώστας Μανιατάκης ετών 21,
Πάτροκλος Ζαφειρόπουλος ετών 33,
Γιάννης Μιχαλόπουλος ετών 31,
Ξένος Μιχαλόπουλος ετών 18,
Ανδρέας Μιχαλόπουλος ετών 19,
Αντώνης Μιχαλόπουλος ετών 14,
Λυκούργος Λαγογιάννης ετών 19,
Δημήτρης Ζαφειρόπουλος ετών 19,
Ανδρέας Παρίσης ετών 19,
Γιάννης Κοντογιαννάτος ετών 21,
Δημήτριος Κοτζαγιάννης ετών 19,
Κέκκος Γεροθανάσης,
Γιάννης Τερζής,
Σταύρος Κωνσταντής,
Γιάννης Χαβάς,
Βάγιας,
Πολυμερής,
Περικλής Κουτσούκος,
Χρήστος Μαυροειδής,
Αντώνης Αντωνόπουλος,
Χρήστος Ζαφειρόπουλος,
Γιάννης Βαλλιάνος ετών 20,
Γιώργος Συριόπουλος ετών 24,
Θεόδωρος Ζώρας ετών 28,
Σάκης Κορφιάτης ετών 26,
Δημήτριος Παλμαντούρας ετών 39,
Μέλετης Παλμαντούρας ετών 37,
Θεόδωρος Παπάς,
Ξενοφών Αβράμης,
Ντίνος Αβράμης,
Παναγιώτης Αβράμης,
Γεράσιμος Φλαμάτος ετών 19,
Κώστας Μπαλαμπάνης ετών 19,
Παναγιώτα Μαρινέλη ετών 8,
Δημήρης Κλωναράκης ετών 19,
Σωτήρης Κουτρόπουλος ετών 17,
Κώστας Παπαμακάριος
Η επιδρομή των Γερμανών έγινε με στόχο την τρομοκράτηση του λαού, αλλά και μετά από πληροφορίες που τους είχε δώσει η τοπική ειδική Ασφάλεια, ότι υπήρχαν εκεί κρυμμένα από τους αντιστασιακούς πολλά όπλα και πολεμοφόδια.

Από το δεύτερο τρίμηνο του 1943 οι οργανώσεις του ΕΑΜ αναπτύσσονταν με γρήγορους ρυθμούς και έμπαιναν επικεφαλής του αγώνα του λαού, για την καθημερινή του επιβίωση και την απελευθέρωσή του. Η αναγραφή αντιχιτλερικών συνθημάτων, το μοίρασμα προκηρύξεων, το σαμποτάζ σε γερμανικούς στόχους, ήταν καθημερινή δράση. Τα Προσφυγικά ήταν στο κέντρο της αντίστασης. Το λεβεντόπαιδο των Προσφυγικών, ο Νίκος Πολυκράτης, γνωστός ως καπετάν Νικήτας, ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού, οργάνωνε τους αγώνες στα Προσφυγικά.
«Προσφυγόπουλα καθημερινά εξαφανίζονται από τους συνοικισμούς και επανδρώνουν τις αντάρτικες ομάδες στα γύρω βουνά. Μα και το κλίμα στα μέτωπα της Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης είναι δυσμενέστατο για τους Γερμανούς. Η πλάστιγγα γέρνει σε βάρος τους. Η κατάσταση αυτή τους αποθρασύνει και τους κάνει θηρία ανήμερα. Στήνουν μπλόκα, συλλαμβάνουν αθώους πολίτες, φυλακίζουν, στέλνουν στα αποσπάσματα, από εκδίκηση, αμούστακα παιδιά. Στην αιμοσταγή τακτική τους βοηθούνται από ομάδες ντόπιων συνεργατών που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει, Ταγματασφαλίτες, Μάυδες κλπ. Για κάθε Γερμανό που χάνεται εκτελούν δεκάδες και εκατοντάδες Έλληνες. Το χρονικό διάστημα από τον Οκτώβρη του ’43 μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη του ’44, είναι πληγωμένο, αιματοβαμμένο, μαρτυρικό για την Πάτρα, για την Ελλάδα ολάκερη, μα ξέχωρα για τα προσφυγικά», αναφέρει ο Μαρινέλλης.

Στα Προσφυγικά έγιναν τρία ακόμη μπλόκα των Γερμανών, σε συνεργασία με τα Τάγματα Ασφαλείας. Στις 23 Μαρτίου 1944, στις 27 Μάρτη του 1944 και στις 14 Απρίλη 1944. Οι Γερμανοί προχωρούσαν σε συλλήψεις, ενώ οι συνεργάτες τους «έλληνες» των Ταγμάτων Ασφαλείας έκαναν κατά τις συνήθειές τους και κλέψιμο τιμαλφών. 
πηγη ethniki-antistasi-dse.gr