Κρυμμένα αρχαία μυστικά: Η Κλεψύδρα της Ακρόπολης

Κλέβει» εδώ και 5.500 χρόνια αλλά αντί να τιμωρηθεί λατρεύτηκε. Μεταμορφώθηκε από πηγή σε πηγάδι, σε εκκλησία με αγίασμα και σε προμαχώνα των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Η

πιο σημαντική φυσική πηγή της Ακρόπολης, η Κλεψύδρα, έφτασε να «δει» νεκρό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο το καλοκαίρι του 1824.

Κρήνες της αρχαίας Αθήνας

«Μόνο οι ψαγμένοι» - όπως μας λένε οι

φύλακες - φτάνουν σήμερα στις βορειοδυτικές υπώρειες της Ακρόπολης - στη συμβολή του αρχαίου Περιπάτου και της οδού των Παναθηναίων, όπου βρίσκεται κρυμμένη η «κλέφτρα» πηγή η οποία πήρε το όνομά της επειδή το νερό της υψωνόταν και ξεχείλιζε όταν έπνεαν οι ετησίες και εξαφανιζόταν όταν εκείνες έπαυαν, ό,τι δηλαδή συνέβαινε και με τον Νείλο ποταμό.

Η ιστορία της κρήνης φαίνεται να αρχίζει περί το 3500 π.Χ., οπότε και ανοίγονται 22 φρέατα στο σημείο. Στα χρόνια του Κίμωνα (470/60 π.Χ.) αποκτά τη σημερινή της εικόνα με την αυλή, έργο που φαίνεται πως έμεινε στη μέση όταν ήρθε στην εξουσία ο Περικλής και έθεσε διαφορετικές προτεραιότητες.

Μπροστά από την Κλεψύδρα - εκεί όπου λατρευόταν η νύμφη Εμπεδώ και για τον λόγο αυτό η κρήνη ονομαζόταν και Εμπεδώ - άρχιζε το τελευταίο και πιο ανηφορικό τμήμα της πομπής των Παναθηναίων, της μεγαλύτερης γιορτής στην Αθήνα προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Τον 2ο αι. μ.Χ. γκρεμίζεται η στέγη της και μετατρέπεται σε πηγάδι και η πρόσβαση πλέον γίνεται μόνο από την Ακρόπολη μέσω εσωτερικής κλίμακας, ενώ από τον 1ο αιώνα μ.Χ. και εξής πραγματοποιούνται ριζικές αναμορφώσεις στον χώρο της Κλεψύδρας λόγω των διαδοχικών κατολισθήσεων του βράχου.

Στα χρόνια του Ιουστινιανού (6ος αι.) αρχίζει να τροφοδοτεί δεξαμενή και τετρακόσια χρόνια μετά μετατρέπεται σε ναΰδριο των Αγίων Αποστόλων με αγίασμα.

Σχέδιο της μυκηναϊκής κλίμακας
και της πηγής στη βόρεια πλευρά
της Ακρόπολης

Οι περιπέτειές της συνεχίζονται όσο περνούν οι αιώνες. Τον 13ο αι. περιβάλλεται με προμαχώνα και το 1822 ανακαλύπτεται εκ νέου από τον αρχαιολόγο Κυριάκο Πιττάκη για να έχουν νερό οι πολιορκημένοι Ελληνες στην Ακρόπολη, καθώς η κρήνη επικοινωνεί με τα Προπύλαια μέσω κλίμακας που έχει 69 σκαλοπάτια. Και πράγματι κατάφερναν να εφοδιάζονται με 1.600 οκάδες ημερησίως.

Έναν χρόνο αργότερα, μια επιγραφή μαρτυρεί πως μετατρέπεται και πάλι σε προμαχώνα από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Το 1897 κατεδαφίζεται ο προμαχώνας και αποκαλύπτεται η Κλεψύδρα.

Όσοι αποφασίσουν σήμερα να την ανακαλύψουν δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν το εσωτερικό της. Μπορούν να είναι βέβαιοι όμως πως το νερό αναβλύζει γάργαρο καθώς όχι απλώς αρκεί για να ποτίζονται τα φυτά γύρω από την πηγή αλλά όταν βρέχει η ποσότητα είναι τόση που το νερό φτάνει ώς την Αρχαία Αγορά.

Mε το νερό της πλένονταν οι νύφες πριν από τον γάμο. Η περίφημη κρήνη Καλλιρρόη - μία από τις σημαντικότερες της αρχαίας Αθήνας που απέκτησε μνημειακή μορφή στα χρόνια του Πεισίστρατου (6ος αι. π.Χ.) - αν και δεν έχει εντοπισθεί, θεωρείται πως βρισκόταν πίσω από την Αγία Φωτεινή, στην κοίτη του Ιλισού.

Η ξηρασία και η ανάγκη να έχει πόσιμο νερό τόσο η Αρχαία Αγορά όσο και οι γύρω γειτονιές οδήγησαν στην ανέγερση της σημαντικότερης κρήνης της Αρχαίας Αγοράς, της Νοτιοδυτικής, τον 4ο αι. π.Χ. Σκαμμένη βαθιά στον βράχο διατηρούσε το νερό δροσερό. Σήμερα σώζεται σε κακή κατάσταση, μόνο ο αγωγός της διατηρείται για περίπου 220 μ. και χάνεται κάτω από τη σύγχρονη πόλη.
  Τα Νέα