Μια βυθισμένη αρχαία πολιτεία στη Ζάκυνθο (ΒΙΝΤΕΟ)

Πώς η υποβρύχια έρευνα του Παύλου Βούτου έφερε στο φως μια βυθισμένη αρχαία πολιτεία και γιατί κάποιοι προσπαθούν να την εξαφανίσουν. ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ του διεθνούς αρχαιολογικού ενδιαφέροντος βρίσκεται η Ζάκυνθος ύστερα από μια ιδιαίτερα σημαντική
ανακάλυψη που αφορά σε κίονες, πλακόστρωτα και διάσπαρτο αρχαίο δομικό υλικό
στην περιοχή του κόλπου του Αλυκανά. Τα ευρήματα εκτείνονται, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, σε έκταση 30 στρεμμάτων. Την ανακάλυψη επιβεβαίωσαν οι υποβρύχιες έρευνες που έκανε στις 13 Μαΐου 2013 κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων που μετέβη στο νησί για σειρά αυτοψιών, κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου Ζακύνθου και ύστερα από υπόδειξη του δύτη κ. Παύλου Βούτου, ο οποίος έκανε και την ανακάλυψη. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει σ’ αυτή την τάλαινα χώρα, ορισμένοι κύκλοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν αυτή τη σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη, ή ακόμη και να την εξαφανίσουν, λέγοντας ότι επρόκειτο για… φυσικό φαινόμενο! Πράγμα παράξενο, καθώς η αρχική ανακοίνωση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων μιλούσε για τεράστια δημόσια κτίρια, πλακοστρωμένους δρόμους, βάσεις για κολόνες και άλλα οικοδομικά υλικά. Άραγε, η αρχική ανακοίνωση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων ήταν λάθος, ή μήπως λόγοι συμφέροντος υποκίνησαν την προσπάθεια αποσιώπησης των ευρημάτων; Ξένο αρχαιολογικό site υπέβαλε το ερώτημα στον Παύλο Βούτο, τον άνθρωπο που έκανε την ανακάλυψη, ζητώντας την άποψή του. Η αφήγηση του Παύλου Βούτου Περίπου είκοσι πέντε χρόνια πριν, άρχισα να κάνω καταδύσεις στα καταγάλανα νερά της Ζακύνθου. Στη διάρκεια αυτών των καταδύσεων, είδα πολλές φορές μέσα στο νερό θραύσματα από κεραμικά αγγεία και πάντοτε αναρωτιόμουν από πού μπορεί να ήρθαν. Σκέφτηκα τότε ότι ίσως υπήρχε κάτι θαμμένο στην άμμο. Πάντα πίστευα ότι υπήρχαν κάποια αρχαία κτίσματα στην περιοχή και ότι άξιζε να το διερευνήσω περισσότερο. Για πολλά χρόνια, όμως, δεν είχα να βρει κάτι που θα το αποδείκνυε. Η αγάπη μου για τη θάλασσα με έκανε να αγοράσω μια υποβρύχια φωτογραφική μηχανή για να ξεκινήσω τη λήψη φωτογραφιών κατά τις καταδυτικές εξορμήσεις μου. Ήταν τότε που το μυστικό φανερώθηκε μπροστά στα μάτια μου. Μια μέρα, έχοντας φωτογραφήσει κάποια μικρά πολύχρωμα ψάρια, κοιτάζοντας τις φωτογραφίες στον υπολογιστή, αντιλήφθηκα ότι κάποιες πέτρες πίσω από τα ψάρια είχαν σχήματα και γραμμές σαν να τις είχε φτιάξει ανθρώπινο χέρι.

Αυτή η βάση κίονα, με τα διάφορα επιστρώματα, χαρακτηριστικό του ιωνικού ρυθμού, πολύ δύσκολα μπορεί να εκληφθεί ως… γεωλογικό φαινόμενο. Photo: Παύλος Βούτος.  Πηγή: Panoramio

Ψάχνοντας πιο προσεκτικά σ’ ένα χώρο με κακή ορατότητα, τον οποίο προηγουμένως είχα αποφύγει να εξερευνήσω, βρήκα αρκετές αρχαιότητες – στρογγυλές βάσεις κιόνων, μικρές στήλες, μυλόπετρες, τεράστιες τετράγωνες λαξευμένες πέτρες, μια μαρμάρινη μαρκίζα (όπως αυτές που χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα πάνω από τα παράθυρα και τις πόρτες) και τρεις πλακοστρώσεις, οι οποίες μοιάζουν με δρόμους και εκτείνονται σε ευθεία γραμμή. Κάθε δρόμος έχει μήκος περίπου 200 μέτρα και δύο από αυτούς είναι εντελώς παράλληλοι. Κατάλαβα τότε γιατί πολλοί ψαράδες, που ρίχνουν τα δίχτυα τους στην περιοχή, είχαν ανασύρει αμφορείς, αν και κανείς δεν ήξερε τι υπήρχε εκεί κάτω. Στη συνέχεια άρχισε η περιπέτειά μου με τις αρχές, που ούτε με πίστευαν ούτε νοιάζονταν καθόλου. Έτσι αποφάσισα να ανεβάσω μερικές φωτογραφίες στο Panoramio του Google Maps. Μετά από ένα-δυο χρόνια, ο αντιδήμαρχος της Ζακύνθου τις ανακάλυψε και ζήτησε να συναντηθούμε για να του δείξω και να του πω περισσότερα. Μετά τη συνάντηση, φανερά εντυπωσιασμένος, αποφάσισε να καλέσει την υπηρεσία υποβρύχιας αρχαιολογίας. Ήρθαν μετά από ένα μήνα και τους έδειξα τα ευρήματα. Ήταν μια επιτροπή από δεκαπέντε περίπου άτομα. Είδαν τις φωτογραφίες και είπαν ότι επρόκειτο σαφώς για αρχαία ερείπια. Τις επόμενες μέρες πήγαμε στην περιοχή για καταδύσεις. Οι αρχαιολόγοι ήταν πολύ ενθουσιασμένοι και μίλησαν για ένα αρχαίο κτίριο μεγάλης σημασίας. Σε αυτή την κατάδυση πήραν μια στρογγυλή πέτρα με μια τρύπα στο κέντρο και, αφού την εξέτασαν, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για μυλόπετρα. Κατόπιν την επέστρεψαν εκεί όπου τη βρήκαν. Έκαναν και άλλες καταδύσεις μόνοι τους και μας έδωσαν ραντεβού τον Οκτώβριο του 2013, ότι θα έρθουν για να κάνουν πιο ολοκληρωμένη έρευνα. Υπήρξε επίσημη ανακοίνωση του πορίσματος στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, χρησιμοποιώντας τις φωτογραφίες μου και περιγράφοντας τις πέτρες και τους δρόμους, ως σημαντικές ενδείξεις των αρχαίων ερειπίων. Ο διευθυντής της Υπηρεσίας Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού έδωσε συνέντευξη στην δημόσια τηλεόραση, δείχνοντας μάλιστα τις φωτογραφίες μου, χωρίς να αναφέρει ότι είναι δικές μου. Ακόμη κι όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους, απέκρυψε το όνομά μου. Περίεργες αντιδράσεις Όταν επέστρεψαν τον Οκτώβριο, η ατμόσφαιρα είχε αλλάξει εντελώς. Οι αρχαιολόγοι έμοιαζαν να είναι αδιάφοροι, γεμάτοι άγχος και αναστατωμένοι με όλους και με όλα. Τον Ιούνιο, μας είχαν πει ότι θα έφερναν μαζί τους επιστήμονες, τοπογράφους, αρχιτέκτονες, γεωλόγους και έναν καλλιτέχνη για να κάνει τον υποβρύχιο χάρτη της περιοχής. Αντί γι’ αυτούς, ήρθαν μόνο δύο αρχαιολόγοι και τρεις δύτες. Αυτό μου έκανε τεράστια έκπληξη. Παραπονέθηκαν επίσης ότι είχαμε δώσει μεγάλη δημοσιότητα στα ευρήματα, αν και ήταν αυτοί που έκαναν την ανακοίνωση μέσω της εθνικής τηλεόρασης.

Πλακόστρωτο από τη βυθισμένη αρχαία ελληνική πολιτεία στον κόλπο Αλυκανά της Ζακύνθου.  Photo: Παύλος Βούτος. Πηγή: Panoramio

Κατά τη διάρκεια των καταδύσεων τον Οκτώβριο, δεν ήθελαν να πάει κανείς μαζί τους, πολύ περισσότερο εγώ. Δεν ήθελαν επίσης δημοσιογράφους. Μετά από μερικές μέρες καταδύσεων και πριν έρθουν οι γεωλόγοι, ένας ντόπιος ψαράς ανέσυρε μια αρχαία πέτρα που είχε πιαστεί στα δίχτυα του. Το έσπασε μπροστά τους και άρχισε να φωνάζει ότι ήταν γεωλογικό φαινόμενο και ότι δεν είχαν καμιά δουλειά να βρίσκονται εκεί. Οι γεωλόγοι που ήρθαν δεν ήταν δύτες κι έτσι δεν μπορούσαν να είχαν προσωπική άποψη των υποθαλάσσιων ευρημάτων. Οι αρχαιολόγοι τους έδωσαν συγκεκριμένα και στοχευμένα δείγματα, ωστόσο αυτοί, πριν πάρουν τα δείγματα στο εργαστήριο και τα εξετάσουν, είχαν ήδη ανακοινώσει στα μέσα ενημέρωσης ότι ήταν ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο! Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις σχετικές ανακοινώσεις και το τι ειπώθηκε στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και να δείτε όλες τις φωτογραφίες στη σελίδα μου στο Facebook. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούν οι άνθρωποι να μοιράζονται τις απόψεις, τα σχόλια και τις ιδέες τους για το όλο θέμα. Οποιαδήποτε βοήθεια και υποστήριξη είναι ευπρόσδεκτη και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Ανησυχώ πολύ για το μέλλον αυτού του μυστηριώδους τόπου. Όσον αφορά τη στροφή 180 μοιρών της ελληνικής κυβέρνησης, μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Ωστόσο, επειδή τα αρχαία βρίσκονται σε ένα μικρό φυσικό λιμάνι, μπορεί κάποιοι άνθρωποι να φοβούνται για το μέλλον του λιμανιού. Έπειτα, καθώς ολόκληρη η περιοχή είναι γεμάτη από αρχαία και τάφους, και είναι συνδεδεμένη με τους το ταξίδι και το όνομά του Οδυσσέα κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη, μπορεί κάποιοι να φοβούνται για τη γη, τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους. Τέλος, όπως όλοι γνωρίζουν, η Ελλάδα είναι μια χρεοκοπημένη χώρα που ελέγχεται πλήρως από την τρόικα και το ΔΝΤ. Πιστεύω ότι μερικοί από τους γραφειοκράτες και τους πολιτικούς δεν θα ήθελαν να δαπανήσουν χρήματα για μια πολύ ακριβή υποβρύχια αποστολή. Παρ’ όλα αυτά, νομίζω πως αν αυτές οι μυστηριώδεις πέτρες είναι αρχαίες, αξίζουν μια πιο ενδελεχή έρευνα και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τα πολύτιμα αντικείμενα που είναι. Η υποβρύχια έρευνα του Παύλου Βούτου

.  ellas2