Κάθε ζωή μια ανθρωπότητα

Ο 'Άνθρωπος της Γης" (Man from Earth, 2007, US) είναι μια ταινία επιστημονικής φαντασίας βασισμένη σε σενάριο του Jerom Bixty. O χαρακτηρισμός επιστημονική φαντασία οφείλεται περισσότερο στο όνομα του συγγραφέα παρά στην ίδια την ταινία. Ο σεναριογράφος -πολύ πριν τον θάνατό του το 1989- είχε συνδέσει το όνομά του
με πολύ γνωστές σειρές επιστημονικής φαντασίας όπως το "Σταρ Τρεκ" και την "Ζώνη του Λυκόφωτος". Όμως το αριστούργημά του έμελλε να το γράψει στο νεκροκρέβατό του και δεν θα το έβλεπε ποτέ να παίρνει σάρκα και οστά στην μεγάλη οθόνη. Έπρεπε να περάσουν 18 χρόνια για να συμβεί αυτό.

Η ταινία βέβαια περιέχει στοιχεία φαντασίας αφού ο ήρωας ισχυρίζεται ότι είναι Κρο-Μανιόν και ηλικίας άνω των 14.000 χιλιάδων ετών. Ο καθηγητής ιστορίας Τζον Όλντμαν (ειρωνικά η μετάφραση είναι «γέρος άνθρωπος») παραιτείται και αλλάζει τόπο κατοικίας μετά από 10 χρόνια ως ιστορικός σε ένα πανεπιστήμιο της Αμερικής. Οι συνάδελφοι του τον επισκέπτονται στο σπίτι του για έναν αποχαιρετισμό την τελευταία βραδιά πριν φύγει. Εκεί, στην αρχή σαν υπόθεση και αργότερα πραγματικά, τους εκμυστηρεύεται την ζωή του και την ηλικία του.

Η ταινία είναι χαμηλού κόστους, γυρισμένη σχεδόν αποκλειστικά σε ένα δωμάτιο και αυτό της δίνει ένα χαρακτήρα θεάτρου. Ο διάλογος είναι το αποκλειστικό μέσο που ο σκηνοθέτης έχει στη διάθεση του για να κάνει την ταινία ενδιαφέρουσα. Φανταστείτε μια τόσο παράλογη δήλωση να πέφτει σαν βόμβα στο μέσον ενός κύκλου φίλων και να συζητιέται από ένα βιολόγο, ένα ψυχολόγο, μια θεολόγο και έναν ανθρωπολόγο. Δηλαδή από την οπτική διαφορετικών επιστημονικών πεδίων με τους ειδικούς σε αυτά να θέτουν τις κατάλληλες ερωτήσεις, ώστε να ομορφαίνουν τον διάλογο κάνοντάς πολύπλευρο και ενδιαφέρον για τον θεατή.

Το γεγονός ότι δεν γερνά είναι και ο λόγος της ξαφνικής παραίτησης και μετακόμισης. Πρέπει να κινείται για να μην κινεί υποψίες. Η δυσπιστία που είναι φυσικό να επακολουθεί, φορτίζει την ατμόσφαιρα, όχι όμως τόσο όσο οι διάλογοι που ακολουθούν και οι οποίοι ανασκευάζονται θεωρίες, ιδέες, πιστεύω και προκαταλήψεις. Οι πληροφορίες στους διαλόγους προσφέρουν γνώση και τροφή για τη σκέψη αλλά το πλεονέκτημα είναι ότι βοηθούν τον θεατή να αποκτήσει βασική κατανόηση της ιστορίας της ανθρωπότητας. Στην ουσία είναι μια μικρή βόλτα με στάσεις σε σημαντικές στιγμές στην ιστορία του ανθρώπου ή καλύτερα της ανθρωπότητας. Με προκλητικές ματιές στην πίστη, στην φιλοσοφία, καθώς και στους τρόπους μάθησης, αντίληψης και σκέψης. Μια περιπέτεια διανοητική, του πνεύματος, των ιδεών και των πιθανοτήτων τελικά του ίδιου του ανθρώπου.

Η ταινία δεν διεκδικεί φυσικά δάφνες ποιότητας, όμως καταφέρνει να κερδίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή του θεατή ακόμα και αν δε του αρέσουν αυτά που ακούει ή βλέπει. Είναι σίγουρα μια πάρα πολύ καλή ιστορία που οι πολλές οπτικές από την οποία την κοιτάμε της δίνουν ακόμα μεγαλύτερο βάθος.  Εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός ότι σε πολλές από τις κριτικές που διάβασα εντόπισα ένα κοινό στοιχείο: Σ’ αυτούς που άρεσε η ταινία δεν μπορούσαν να βρουν το λόγο που συνέβη αυτό.  Ίσως να πέφτω έξω αλλά ο λόγος μού φαίνεται πολύ απλός: Κάθε καλή ιστορία και δη επιστημονικής φαντασίας πρέπει να έχει μια αντανάκλαση στην πραγματικότητα. Ο καθένας από εμάς ταυτίζεται με τον ήρωα γιατί απλά ο καθένας από εμάς, είναι όλη η ιστορία της ανθρωπότητας.
Τρύφων Λιώτας 
stontoixo