Η Ιστορία των Ιωαννίνων

Από λίθινα εργαλεία που βρέθηκαν στο σπήλαιο της Καστρίτσας βρίσκουμε τις πρώτες ενδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή που χρονολογούνται στην Παλαιολιθική Εποχή. Μέχρι τον έκτο αιώνα όταν και ιδρύθηκε η πόλη απο τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία. 
Η πόλη μάλλον πήρε το όνομά της απο τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

που βρισκόταν στον χώρο του κάστρου.

 Ακολούθησε ένα διάστημα
των σλαβικών επιδρομών στην ευρύτερη περιοχή κατά το τέλος του 6ου και στις αρχές του 7ου αι. μ.χ.αλλά και προσωρινή κατάληψη απο Βουλγαρους και Νορμανδούς.Τον 13ο αι. με την εγκαθίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Tα Ιωάννινα ήταν το δεύτερο σημαντικότερο αστικό κέντρο της Ηπείρου, μετά την Άρτα. Ο ιδρυτής του Δεσποτάτου Μιχαήλ Α’ Κομνηνός Δούκας  συνέβαλε στην εγκατάσταση στην πόλη επιφανών οικογενειών από την Κωνσταντινούπολη που είχαν φύγει λόγω της Άλωσης του 1204 από τους Σταυροφόρους.

Μέχρι την κατάκτηση από τους Τούρκους το 1430, παρόλο που η πόλη περιήλθε υπό σερβικό και ιταλικό έλεγχο,γνώρισε σημαντική οικονομική και πνευματική άνθιση.
'Εγγραφο που αφορά την παράδοση των Ιωαννίνων και τα ειδικά προνόμια που ορίστηκαν για την πόλη, με την οθωμανική υποτέλεια το 1430.

Οι τούρκοι με τον Σινάν Πασά εκχωρούν πολλά προνόνια στην πόλη με έγγραφη συμφωνία,αλλά καταργούνται μετά την εξέγερση του Διονύσιου του σκυλόσοφου.Η εξέγερση καταπνίγηκε από τον διοικητή της πόλης Ασλάν Πασά, που ήταν γενίτσαρος ελληνικής καταγωγής.Στο κάστρο υπάρχει σήμερα τζαμί που χτίστηκε το 1618 και είναι αφιερώμένο στον Ασλάν Πασά που κατέπνιξε το κίνημα του Διονύσιου.Την εποχή εκείνη εγκαταστάθηκαν οικογένειες Τούρκων και Εβραίων στο κάστρο της πόλης.Παρόλη την αναταραχή η πόλη ανέκαμψε και έχτισε ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με σημαντικά κέντρα της  Ευρώπης όπου και ιδρύουν τράπεζες.Αυτοί οι έμποροι υπήρξαν και οι πιο σημαντικοί εθνικοί ευεργέτες.

Το 1789 η πόλη έγινε έδρα της περιοχής που ήλεγχε ο Αλή πασάς, μουσουλμάνος αλβανικής καταγωγής από το Τεπελένι, ο οποίος είχε υπό τον έλεγχό του όλη την περιοχή της βορειοδυτικής Ελλάδας, την Θεσσαλία, τμήμα της Εύβοιας και την Πελοπόννησο.Κατά το διάστημα αυτό η πόλη γνώρισε το απόγειο της ακμής της. Από τότε έχει μείνει γνωστή η έκφραση ότι τα Ιωάννινα είναι «πρώτα στα άρματα,στα γρόσια και στα γράμματα».Ο Αλή Πασάς οργάνωσε τα Γιάννενα κατα τα πρότυπα των μεγάλων Ευρωπαικών κρατών,ενίσχυσε τις τέχνες και τα γράμματα και κατασκεύασε πολλά κτίρια.

Το έτος που ξέσπασε η Επανάσταση, ο Σουλτάνος στην Κωνσταντινούπολη, θορυβημένος από την τεράστια επιρροή του Αλή πασά και από πληροφορίες για πιθανή απόσχιση του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διέταξε τον αποκεφαλισμό του για προδοσία ενάντια στην Υψηλή Πύλη.Δυο χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε από αξιωματούχους του Σουλτάνου στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων όπου κατέφυγε για να αποφύγει την θανατική καταδίκη.

Tα Ιωάννινα απελευθερώθηκαν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό Κράτος. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή (1922) και την ανταλλαγή πληθυσμών, οι περισσότερες τούρκικες οικογένειες αποχώρησαν για την Τουρκία και ταυτόχρονα υποδέχτηκε αρκετούς πρόσφυγες. Το 1943, κατά την διάρκεια της κατοχής,η πόλη υπέστησε μεγάλες καταστροφές και ολοκαυτώματα ανώ  σχεδόν το σύνολο της Εβραϊκής κοινότητας  της πόλης, εστάλησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Πολωνία και την Γερμανία, από τους οποίους ελάχιστοι επέστρεψαν.

discoverepirus